Jaka jest Twoja ulubiona wysokość kierownicy? Jeśli potrafisz odpowiedzieć na to pytanie, nie musisz czytać dalej – idź na rower! Coś jednak czuję z tyłu głowy, że takich osób jest mniej, niż ciekawych seriali na Polsacie.
Szał geometrii progresywnej spowodował, że pierwszym parametrem, na jaki zwracasz uwagę w tabelce z geometrią, jest reach. Towarzyszący mu stack jest trochę jak Comic Sans – niby spoko, ale nikt nie traktuje go poważnie. Może dlatego, że wynikająca z niego wysokość kierownicy jest jedną z nielicznych rzeczy, jakie można w dość szerokim zakresie regulować po zakupie roweru?
Producenci zostawiają nam tę swobodę nie bez powodu. Właśnie o niej będzie dzisiejszy artykuł: jak ustawić wysokość kierownicy i dlaczego w ogóle warto się nią zainteresować?
Na wstępie definicja: przez „wysokość kierownicy” rozumiem odległość jej końców od ziemi, w tym przypadku ok. 1053 mm (to tylko przykład – nie sugeruj się tą wartością w swoich ustawieniach!).
Dlaczego wysokość kierownicy jest ważna?
Ponieważ wpływa na prowadzenie roweru poprzez:
- pozycję ridera (bardziej pochylona lub wyprostowana);
- rozłożenie masy (mocniej lub słabiej dociążony przód/tył).
…a to z kolei ma decydujące znaczenie dla takich kwestii jak…
Zjazdy
Wyżej położona kierownica przenosi masę nad tylne koło, co wzmaga poczucie bezpieczeństwa niczym Fabien Barel klepiący Cię po plecach przed każdą ścianką. Ułatwia też podrywanie przodu do manuala, bunnyhopa, czy na dropach.
Zakręty
Niżej położona kierownica i lepiej dociążone przednie koło daje też bonus do przyczepności w zakrętach i ułatwia wyczucie jej granicy. Jeśli przednie koło regularnie Ci pyskuje i wyjeżdża spod Ciebie w łukach – pokaż mu, kto tu rządzi!
Podjazdy
Niżej położona kierownica ułatwia dociążanie przedniego koła, zapobiegając jego podnoszeniu i „myszkowaniu” na stromych podjazdach. Przeniesienie masy na przednie koło zmniejsza też efekt przysiadania tylnego zawieszenia. Dobre rzeczy.
Komfort
Wyżej położona kierownica jest pierwszą rzeczą do sprawdzenia, jeśli dokucza Ci ból pleców, karku, czy drętwiejące dłonie. Docenią ją też liczni miłośnicy siedzenia na rowerze, jak na taborecie.
Do tego dochodzi dopasowanie wysokości kierownicy do wzrostu (wyższy rider ⇒ wyżej kierownica) i prosta regulacja komplikuje się, jak fabuła wenezuelskiego serialu. Zwłaszcza w trail/enduro, gdzie priorytety nie są tak oczywiste, jak w XC czy DH. Tutaj trudno podać uniwersalną wartość, ale warto znaleźć swój ideał. Jak? Oczywiście eksperymentując!
Czasem można spotkać się z ideą dobierania wysokości kierownicy do wysokości siodła (z równą wysokością jako pozycją neutralną). Nie jest to całkowicie pozbawione sensu, ale jak to zwykle bywa – pozycja neutralna niekoniecznie musi być tą najlepszą akurat dla Ciebie.
Regulacja wysokości kierownicy – jak to zrobić?
Niewiele rzeczy da się w rowerze regulować tak łatwo, jak wysokość kierownicy (tylko siodło przychodzi mi do głowy). Umożliwiają to…
Podkładki pod mostkiem
Najbardziej oczywista, najłatwiejsza i darmowa metoda. Praktycznie wszyscy producenci docinają rury sterowe zostawiając 10-20 mm zakresu regulacji. Służą do tego podkładki pod mostkiem, które niestety po zakupie roweru zazwyczaj tam zostają… A tymczasem przełożenie części z nich nad mostek (a tym samym obniżenie kierownicy) zajmuje jakieś dwie minuty:
1. Zdejmij kapsel.
1. Wrrróć! Nie to zdjęcie! Zdejmij kapsel (wykręcając całkowicie górną śrubę).
2. Poluzuj śruby mostka na rurze sterowej…
…i ściągnij mostek z kierownicą (Pro-tip: jeśli rower wisi na stojaku serwisowym, amortyzator spadnie Ci na prosto na mały palec u stopy. Sprawdzone info.).
4. Przełóż podkładki. Jeśli robisz to pierwszy raz, polecam przełożyć wszystkie. Efekt będzie wyraźnie odczuwalny i zrozumiały – później łatwiej będzie Ci wybrać ustawienie pośrednie.
5. Załóż z powrotem mostek z kierownicą i dokręć kapsel, aż znikną luzy przy ruszaniu rowerem przód-tył na zaciśniętym przednim hamulcu.
6. Ustaw prosto kierownicę (to najtrudniejszy krok, przy którym będziesz marzył o laserowym wzroku Supermana).
7. Dokręć śruby mostka na rurze sterowej (zalecam klucz dynamometryczny – jeśli nie masz, po prostu postaraj się nie urwać gwintów i nie zgnieść rury).
Regulacja wysokości kierownicy podkładkami pod/nad mostkiem ma jednak dwie wady:
- zakres ograniczony długością rury sterowej – w najwyższej pozycji, obie śruby powinny zawsze obejmować jej koniec!
- wpływ na efektywną długość roweru – przy podniesieniu mostka o 10 mm, kierownica przybliża się do siodła o ok. 4 mm. Co może popsuć dzień, jeśli chcesz wyższą kierownicą „rozciągnąć” zbyt mały i niestabilny rower. Żeby tego uniknąć, wybierz drugą opcję:
Wznios kierownicy (rise)
Fabrycznie montowane kierownice najczęściej mają wznios ok. 20 mm, co w większości przypadków sprawdza się idealnie – zwłaszcza, jeśli ogarnąłeś dobór rozmiaru i przeznaczenia roweru do swoich potrzeb.
Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie zaliczasz się do „większości przypadków” i zakres regulacji podkładkami okazał się niewystarczający, możesz wymienić kierownicę na:
- wyższą (40-50 mm) – do jazdy w bardzo stromym terenie, dla osób bardzo wysokich na zbyt małych rowerkach i/lub cierpiących na bóle kręgosłupa;
- niższą (0-10 mm) – dla miłośników podjazdów i niskich osób próbujących wpasować się w 29era.
Zmiana wzniosu kierownicy różni się od regulacji podkładkami tym, że nie wpływa na poziomą odległość kierownicy od siodła.
Rotacja kierownicy
Kąt kierownicy w mostku sam w sobie jest równie niedoceniany, co jej wysokość, na którą również wpływa. Ale nie tylko! Ma też znaczenie dla sposobu, w jaki trzymasz gripy, a tym samym pozycję na rowerze (wąsko/szeroko łokcie), komfort nadgarstków i… chyżość roweru przy składaniu w zakręty (jak określa to sam Arek Perin).
Pro-tip: Kąt najlepiej ustawia się na trenażerze – można wtedy obracać poluzowaną kierownicę w czasie „jazdy”, bez wybijania sobie zębów. Po zmianie pamiętaj o przywróceniu klamek i manetek do wyjściowej pozycji.
Wznios mostka
Sam kształt mostka może nie ma takiego znaczenia, jak za czasów 130-milimetrowych rurek ze starego namiotu, ale kilkumilimetrowe różnice jednak występują. Warto ocenić odległość osi kierownicy od dolnej płaszczyzny – choćby na oko, bo wartość kątową trudno porównywać między modelami o różnej budowie.
Pro-tip: Mostki o klasycznej konstrukcji (z kierownicą mocowaną od przodu, nie od góry) można bez żadnych przeciwwskazań zamontować do góry nogami – u szosowców i krosiarzy jest to wręcz narzucone przez modę. / Grafika: Slowtwitch.com
Wysokość sterów (stack height)
Większość sterów (w ramach danego typu) ma bardzo zbliżoną wysokość, ale zdarzają się modele z ogromną stożkową pokrywą, która ogranicza możliwość obniżenia mostka.
Pół biedy, jeśli jest to tylko podkładka, ale np. w niektórych FSA jest to integralna częścią sterów. W takim wypadku musisz poszukać dekielka o klasycznym, płaskim kształcie – co ze względu na (nie)dostępność, może skończyć się wymianą całych sterów…
Wysokość / skok amortyzatora (axle-to-crown)
Zmiana skoku widelca, żeby podnieść/obniżyć kierownicę wydaje się radykalnym krokiem, ale czasem może się wpisywać w większy upgrade nastawiony np. poprawienie właściwości na zjazdach.
→ Więcej: Rower EVO – jak dostosować rower do enduro
UWAGA! Żeby nie spieprzyć geometrii i nie uzyskać efektu odwrotnego do zamierzonego, zawsze trzymaj się zasady: skok fabryczny +/- max 20 mm!
Porada ogólna: nigdy nie zmieniaj kilku rzeczy jednocześnie. Czyli np. jeśli podnosisz mostek, nie ruszaj rotacji kierownicy itd. Większość powyższych metod wpływa nie tylko na wysokość kierownicy, ale też inne parametry – lepiej analizować je pojedynczo, po kolei, żeby najlepiej zrozumieć efekty. W ten sposób z poszukiwań idealnych ustawień wykluczysz przypadkowość.
→ Więcej: 5 złotych zasad regulacji sprzętu
Podsumowanie
Wysokość kierownicy to parametr równie niedoceniany, co zdolności aktorskie gwiazd porno, a – w przeciwieństwie do nich – bardzo istotny. Jego zmiana nawet o 5-10 mm wpływa na tak wiele kwestii związanych z zachowaniem roweru na szlaku, że wskazanie idealnego ustawienia jest niemożliwe. Dlatego wszystkie rowery mają możliwość regulacji – warto z niej korzystać! Zwłaszcza, że w podstawowym zakresie można to zrobić za darmo, w 2 minuty, nawet w połowie wycieczki na szlaku.
Zobacz też powiązane poradniki:
- Czy da się dopasować zły rozmiar ramy?
- Regulacja siodełka rowerowego w 3 krokach
- Regulacja zawieszenia – poradnik
- Geometria roweru MTB: o wpływie cyferek na jazdę
- Opony enduro #4: Jakie ciśnienie?
Protip (Co do smooth traila), można wydrukować dekielek :)
Heh, czasem zapominam, że żyję w 2018 ;)
Fajny artykuł, choć pokazuje jedynie jak zmieniać ustawienia, a nie daje żadnych punktów odniesienia.
Ostatnio Janek Kiliński zasugerował mi pracę z kokpitem i wyleciały podkładki, wyleciała wąska kiera, ze wzniosem, a wpadła płaska 810.
Skończyły się problemy z łokciami przy ciele i niestabilnością w powietrzu. Wcześniej było wysoko i wąsko i nie przypuszczałem nawet, że w dużej mierze była to wina złej konfiguracji sprzętu.
Najgorzej o punkt odniesienia, bo baze wysokości kierownicy trzeba odnosić do pozycji na stojąco czyli Reach i Stack i od tego dopiero kombinować dalej. Moim zdaniem strategiczny parametr dla wysokosci kierownicy jest wysokośc suportu, a za nim stack. Tylko, żeby to poczuć to trzeba mieć trochę doświadczenia.
Otóż to. Dlatego nawet nie próbowałem podawać przykładowych wartości (jak np. w artykule o ciśnieniu w oponach), bo jest to wartość baaardzo mocno z gatunku „to zależy”.
Natomiast pocieszające jest to, że to niezbędne doświadczenie stosunkowo łatwo zdobyć – właśnie sprawdzając skrajne dostępne ustawienia (a w najgorszym wypadku, nawet zakup nowej kierownicy nie jest super wydatkiem).
Kierownica na wysokości siodła to dobra pozycja wyjściowa do testów, ale jak ktoś wygląda jak gibon to może zacząć z kierą zdecydowanie niżej :), Aha, w HT warto ustawić kierę wyżej w stosunku do siodła niż w fullu o wartość SAG.
Kierownica na wysokości siodła… powodzenia w góralu u osoby o wzroście >=190 cm. Nawet rama XL niewiele zmienia. Wtedy kierownica tak wysoko spowoduje potężną „dźwignię” nad przednim kołem (źle się jeździe i pod górę, i w dół).
Przecież napisał, że dla gibonów kierownica zdecydowanie niżej, niż na wysokości siodła ;)
Chyba cierownicy a nie kierownicy!
Czyli kiera nisko poprawia podjazdy i zakręty, a kiera wysoko poprawia zjazdy. No logiczne. Więc jeśli mam problemy i na zjazdach i na podjazdach, to nie kwestia wysokości kierownicy, tylko po prostu słabo jeżdżę i muszę ćwiczyć?
Heh, niewykluczone ;) Ale i tak warto poeksperymentować – razem z ustawieniami siodła czy zawieszenia.
W miejscu gdzie podajesz wysokość kierownicy u siebie, mógłbyś dorzucić info o wysokości supportu, reach (albo/i z uwglednieniem kierownicy i mostka), swoim wzroście…
Tylko po co…? To nie jest żadna sugerowana wartość i cały wydźwięk artykułu jest taki, żeby właśnie nie sugerować się cudzymi ustawieniami. Podałem wartość ze zdjęcia tylko po to, żeby jasno zdefiniować, o którym wymiarze mówimy.
Ciekawia mnie te proporcje – zwlaszcza w kontekscie np. braku stosowania podkladek pod mostkiem w celu osiagniecia bardziej „racingowej” pozycji / pochylenia ciała (ktora wynika ze stacku + wysokosci mostka + podkładek + giecia kierownicy). W wypadku wiekszego wzrostu (185+) nie wyobrazam sobie jak mozna obyc sie bez podkladek… Stack w wiekszych ramach rośnie bardzo niewiele (o wysokosc głowki)
Czemu sobie nie wyobrażasz? Jeśli chcesz, żeby pozycja była mocno pochylona, to czemu nie…?
PS. Przyrost stacku zazwyczaj faktycznie jest niewielki, ale u niektórych producentów bardzo zauważalny – np. w Spectralu różnica pomiędzy najmniejszym a największym rozmiarem to 78 mm, podczas gdy reach jest rozstrzelony „zaledwie” o 63 mm. Więc nie ma co generalizować, trzeba eksperymentować :)
Propocjonalnie nisko, nie jak na rowerze XC gdzie siodełko jest 10+ cm wyżej :-)
Canyon chyba jako jedyny ma jakieś sensowne różnice w stacku (główce), np. reign – całe 30mm, spec stumpjumper podobnie. I nie zapominajmy ze ma to pokryć zakres wzrostu od 160 do 190cm (lub większy)
Nie bardzo złapałem analogię: wysoko / komfort? Sugerujesz, że wyżej ustawiona kierownica może być przyczyną bólu pleców/ drętwienia rąk? Czy odwrotnie?
Odwrotnie – wyższa kierownica odciąża nadgarstki i szyję (kosztem tyłka ;)).