Kask enduro – czym się różni drogi od taniego?

„Ej stary, kupiłem sobie kask za dwie stówy, chyba fajny, ale u Ciebie na blogu wszystkie są kilka razy droższe. Czy to znaczy, że przy pierwszej glebie umrę?”. Zdarza mi się słyszeć mniej więcej takie pytania. Czas więc się wytłumaczyć: dlaczego jeżdżę w kaskach za kilkaset złotych i czym dokładnie różnią się one od tańszych modeli?

Wstęp / disclaimer

Bodźcem do napisania tego poradnika były budżetowe kaski Lazer Lupo i Finch, które otrzymałem od dystrybutora (Shimano Polska) w ramach płatnej współpracy.

W sklepach kosztują one ok. 250-270 zł (katalogowo 299 zł), więc nazywam je „tanimi”. W każdym razie tanimi, jak na nowoczesne kaski MTB/enduro z rozbudowaną ochroną potylicy (o oldschoolowych „skorupkach” do jazdy szosowo-trekkingowej nawet nie będę tu wspominał) od dobrej marki specjalizującej się w kaskach.

Choć poradnik jest sponsorowany przez Lazera, to przedstawione w nim porady mają charakter uniwersalny. Konkretne różnice zależą oczywiście od porównywanych kasków, ale jestem pewien, że po lekturze łatwiej będzie Ci świadomie wybrać odpowiedni model, niezależnie od producenta.

Bezpieczeństwo

Nie. Nie dam rady. Muszę użyć tego frazesu: „NA BEZPIECZEŃSTWIE SIĘ NIE OSZCZĘDZA”. Albo jeszcze: „GŁOWĘ MASZ TYLKO JEDNĄ”. Uff… Miejmy te bzdury z (nomen omen) głowy.

Bo czy faktycznie kask za 300 zł – czy idąc dalej, taki za 150 zł z Lidla – to „oszczędzanie na bezpieczeństwie”? Niekoniecznie. Trudno powiedzieć. To zależy.

Zasadniczo wszystkie kaski dostępne w europejskich sklepach mają homologację CE na podstawie normy EN 1078:2012. Tyle że na tej podstawie można jedynie stwierdzić, że nie są one niebezpieczne (w przeciwieństwie np. do niektórych wynalazków z AliExpress, zwłaszcza jawnych podróbek). Są to bowiem wymagania minimalne – baza, na której można budować rozwiązania znacznie je przewyższające, a tym samym bezpieczniejsze.

Zróżnicowanie pomiędzy modelami widać dopiero w niezależnych testach, których najwięcej przeprowadza Virginia Tech. Laboratorium to przyznaje badanym kaskom oceny i gwiazdki, podobne do tych w testach zderzeniowych samochodów. Wyniki znajdziesz TUTAJ.

Jak widać, rozstrzał cenowy wśród kasków MTB z maksymalną notą 5 gwiazdek jest ogromny (od $55 do $300) i nie przekłada się na kolejność w rankingu. Dość powiedzieć, że najtańszy i najdroższy kask otrzymały niemal identyczną ocenę w okolicach 13 punktów. Podobnie zresztą, jak pokazane tu kaski Lazer Lupo i Finch (za okrągłe $69, żeby już trzymać się jednej waluty). Ba, wypadły one nawet odrobinę lepiej od trzykrotnie droższego Jackala!

Większość modeli z maksymalną notą 5 gwiazdek łączy jedna cecha wspólna: zastosowanie jakiejś odmiany systemu „antyrotacyjnego”, który działa w sytuacjach, kiedy określenie „mózg rozjebany” nie oznacza niczego dobrego.

KinetiCore, MIPS i spółka

Gdyby przyjąć, że bezpieczeństwo kasku to wyłącznie stopień ochrony przy glebie (ja z taką definicją się nie zgadzam, ale o tym za chwilę), to wynalazki typu MIPS najwyraźniej to bezpieczeństwo zwiększają. Pozwalają one skorupie kasku na odrobinę ruchu względem głowy w momencie uderzenia. Zmniejsza to siłę rotacyjnego szarpnięcia przekazywanego na czaszkę, a w efekcie: ogranicza ryzyko wstrząśnienia mózgu.

Z tego też powodu kaski Lazera, które służą mi za przykład… są kiepskim przykładem. Mają one bowiem tę samą technologię KinetiCore, co droższe modele. Rozwiązanie to jest o tyle sprytne, że nie wymaga dodatkowych elementów – wypustki, które przy uderzeniu mogą się wyginać, skręcać i zgniatać, są integralną częścią skorupy, więc nie podnoszą znacząco kosztu produkcji, a przy okazji nie ograniczają komfortu tak jak MIPS i do tego obniżają masę. Koniec reklamy (ale tak na serio, KinetiCore jest naprawdę spoko).

Ale ponieważ nie zamierzam tego robić, przejdę do pozostałych 99,9% czasu użytkowania kasku i rozwiązań konstrukcyjnych, które na bezpieczeństwo wpływają pośrednio – poprzez zwiększenie komfortu użytkowania. W końcu kask ochroni głowę tylko wtedy, kiedy się na niej znajduje. Najlepiej prawidłowo dopasowany i zapięty. A już w ogóle super, jeśli nie rozprasza podczas jazdy, nie ogranicza widoczności i nie przegrzewa łepetyny.

Powoli dochodzimy więc do tego, czym tak naprawdę drogi kask różni się od taniego.

Ilość rozmiarów skorupy

Budżetowe Lazery Lupo/Finch to kaski unisize – są dostępne w tylko jednym rozmiarze skorupy (a tak naprawdę to w dwóch, bo są to bliźniacze modele różniące się wyłącznie rozmiarem). W „dorosłym” Lupo zakres regulacji (i przestrzeń w skorupie) musi ogarniać głowy od 55 do 61 cm. W przypadku Jackala zakres ten jest rozbity na dwie skorupy (M i L), a do tego dochodzą jeszcze S i XL. Ma to swoje zady i walety.

Ale to trochę szukanie całego w dziurym zalet na siłę. Więcej rozmiarów skorupy umożliwia lepsze dopasowanie, co przekłada się na bezpieczeństwo, komfort i… wygląd. A ponieważ ładny kask chętniej zakłada się na głowę, to wygląd = bezpieczeństwo!

Konstrukcja i wykończenie skorupy

Klasę kasku można ocenić na pierwszy rzut oka, jeśli wie się, na co patrzeć. Oszczędności najbardziej zdradza ilość odsłoniętej pianki. W tanich kaskach skorupa zewnętrzna (ta gładka, kolorowa) powstaje zwykle w jednym etapie, więc pokrywa piankę w ograniczonym stopniu (od góry).

Wentylacja

Zaawansowanie skorupy wpływa też na wentylację. W tanich kaskach otwory często mają mniejszą powierzchnię, co pozwala zachować wysokie bezpieczeństwo przy słabszych parametrach pianki. Zwykle też jest ich mniej – choć sama liczba, oderwana od ich wielkości i logicznego rozłożenia, jest pomijalnym parametrem.

Z wentylacją wiąże się jeszcze jeden praktyczny dodatek, na który możesz zwrócić uwagę: siateczka na owady w przednich otworach. Co ciekawe, częściej spotykana w kaskach z niższej półki.

System nośny i regulacje

Prawidłowe dopasowanie to nie tylko kształt i wielkość skorupy, równie istotnym elementem układanki jest system nośny. W tanich kaskach jest to po prostu plastikowa opaska o obwodzie regulowanym pokrętłem i pasek pod brodą z regulacją długości. I w 80% przypadków jest to w zupełności wystarczające.

Drogie kaski dokładają do tego:

• bardziej precyzyjne pokrętło, mniej podatne na przypadkowe przestawienie;
• regulację wysokości, na jakiej tył opaski styka się z potylicą;
• regulowane klamerki na paskach pod uszami;
• magnetyczną klamrę pod brodą (Fidlock), która bezpieczeństwa może nie zwiększa, ale komfort użytkowania jak najbardziej, jeszcze jak.

Modele ze średniej/wyższej półki mogą się też czasem pochwalić kształtem skorupy i opaski kompatybilnym z… kucykiem (to znaczy takim na włosach, a nie, że były testowane na zwierzętach i pasują na konia).

Wyściółka

Uzupełnieniem systemu nośnego poprawiającym komfort jest wyściółka, czyli po ludzku: gąbki. Dodatkową funkcją fragmentu na czole jest zatrzymywanie potu ściekającego do oczu.

Tanie i drogie modele Lazera spełniają te funkcje równie dobrze. Tańsze mają jednak prostszy materiał (miękki, włochaty w dotyku), który wygląda na mniej trwały, bardziej się brudzi i prawdopodobnie szybciej zacznie śmierdzieć (nie ma właściwości antybakteryjnych).

A warto pamiętać, że wyściółka jest zwykle pierwszym elementem, który w kasku „umiera ze starości” – warto sprawdzić, czy producent przewiduje możliwość dokupienia zapasowych gąbek. W przypadku najdroższych kasków, dodatkowy komplet czasem nawet jest w zestawie.

Regulacja daszka

Drogie kaski umożliwiają podnoszenie/opuszczanie daszka w szerokim zakresie. Dolne położenie dobrze sprawdza się, kiedy słońce jest nisko, ale też podczas deszczu. Z kolei najwyższe powinno umożliwić zsunięcie na czoło gogli. Dobrym patentem jest też „schodkowanie”, tzn. wskakiwanie daszka w 3-4 pozycje, co ułatwia regulację w czasie jazdy. Również dzięki temu lewa i prawa strona zawsze są symetryczne i w schronisku wygląda się trochę bardziej jak poważny człowiek.

Prezentowane tu tanie kaski Lazera nie tylko nie mają „schodkowania”, nie mają też regulacji w ogóle. Daszek chroni w nich przed słońcem, ale trochę też przysłania widok, przez co na rower z mocno pochyloną pozycją (np. na gravela) się nie nadają. Poza pojedynczym rozmiarem skorupy, uważam to za ich największy minus względem topowego Jackala (tudzież średniopółkowego Coyote ze zdjęć powyżej).

Masa

Mój Jackal jest lżejszy od Fincha w zbliżonym rozmiarze o pomijalne 10 g (339 vs 349 g), ale w innych modelach/rozmiarach rozstrzał może być znacznie większy, np. kaski Lazera z MIPS są średnio o 15% cięższe od tych z KinetiCore. Warto to sprawdzać, bo po całym dniu jazdy (lub przy wypadku), większa bezwładność cięższego kasku jest odczuwalna (choć ułatwia przypakowanie mięśni szyi).

Kompatybilność z goglami i okularami

O możliwości zmieszczenia gogli pod daszkiem już wspomniałem – to w zasadzie wszystko, czego potrzeba do szczęścia, bo specjalna antypoślizgowa powierzchnia z tyłu skorupy to zbędny gadżet. Ewentualnie możesz jeszcze sprawdzić, czy pasek gogli nie zasłania połowy otworów wentylacyjnych.

Z okularami jest jednocześnie łatwiej i trudniej. Łatwiej, bo oczywiście każdy kask jest kompatybilny z okularami. Trudniej, bo niektóre rozbudowane ramki (i sztywne nauszniki) mogą kolidować ze skorupą lub opaską systemu nośnego i powodować dyskomfort. Nie jest to jednak powiązane z klasą kasku – np. taniego Lazera Lupo z obszerną skorupą i prostszym systemem nośnym łatwiej było mi pożenić z problematycznymi okularami, niż bardziej przylegającego Jackala.

Aha, drogie kaski czasem mają specjalne otwory/kanały do w(ł)ożenia okularów, kiedy nie są na nosie. Nie zwracaj na to uwagi – to prawie nigdy nie działa, chyba że jesteś fanem wbijania sobie spiczastych przedmiotów w głowę.

Mocowania akcesoriów

Tu już wchodzimy w niuanse, ale zintegrowane mocowania do kamery typu GoPro bywają przydatne, np. do zamocowania latarki na night-ride. W tańszych kaskach pozostaje brzydki „przylepiec” lub kombinowanie z rzepami.

Ale każdy kij ma dwie strony medalu: tanie kaski, w założeniu skierowane do rowerzystów rekreacyjnych i użytkowych, często mogą się pochwalić mocowaniem tylnej lampki – tak jest w przypadku Lupo i Fincha. Dla tej samej grupy odbiorców ciekawym patentem może być też kompatybilność z wpinaną wewnętrzną czapką (Lazer Winter Kit). Warto sprawdzić, jakie bajery oferuje wybrany przez Ciebie producent, bo niektóre mogą się okazać przydatne.

Dodatki

Wspomniałem już o dodatkowych gąbkach i mocowaniu kamery, ale ale najbardziej pospolitym – i najbardziej przydatnym – jest po prostu worek, który zmniejsza ryzyko porysowania kasku zawsze wtedy, kiedy nie jest na głowie (czyli jak się zastanowić – prawie zawsze). Niestety kupując tani model, będziesz musiał ukraść worek na strój z WF-u swojemu dziecku. Czy oszczędność 600 zł jest warta płaczu dziecka? (Pewnie tak)

Podsumowanie

„Kask ma po prostu chronić głowę przed uderzeniami”. Jeśli tak podchodzisz do tematu, to wykładanie worka hajsu np. na topowego Jackala nie ma sensu. Zwłaszcza w przypadku początkujących riderów, model za 250-300 zł spełni wszystkie wymagania. Ktoś, kto kupuje swój pierwszy kask, pewnie nawet nie zauważy większości z opisanych wyżej różnic.

Tyle że moim zdaniem, bezpieczeństwo to nie tylko wytrzymałość skorupy przy dachowaniu. To też – a nawet bardziej! – jakość dopasowania, stabilność, komfort, wentylacja, widoczność, a nawet… wygląd, który może zadecydować o tym, czy kask w ogóle trafi na głowę, czy nie. To w tych kwestiach kryje się przewaga droższych modeli.

Na koniec chciałbym jeszcze poruszyć kwestię tego, jak cena wpływa na… świeżość kasku. Po każdym uderzeniu kask powinno się wyrzucić (najlepiej korzystając z programu crash replacement – np. u Lazera jest to zniżka -50% przez 3 lata), a nawet bez ewidentnych uszkodzeń warto kask raz na jakiś czas wymienić (zależnie od użytkowania, ale z grubsza co 2-5 lat). Łatwiej podjąć taką decyzję, kiedy mówimy o równowartości jednego wypadu w góry. Ja w perspektywie 10 lat zdecydowanie wolałbym kupić 3 kaski po 300 zł, niż jeździć cały czas w jednym za 900 zł, który przeszedł kilka „drobnych” gleb, 15 razy spadł na ziemię i jest cały obdrapany od transportu w samochodzie.

Ale jeśli możesz sobie pozwolić, to przy intensywnym użytkowaniu drogi kask posłuży dłużej i w większym komforcie, przy okazji lepiej przy tym wyglądając.

Jak zwykle więc wniosek z poradnika na 2000 słów brzmi… „to zależy”. Sorry!

Zobacz też:

• Jak dbać o kask rowerowy? (lektura obowiązkowa nie tylko dla początkujących!)
• Test: Kask Lazer Jackal KinetiCore (kontra zwykły) (czyli coś więcej o systemach antyrotacyjnych)
• Test: Kask Lazer Coyote KinetiCore (to jest model ze średniej półki, który ma większość bajerów za niższą cenę)